Gmina miejska Lędziny jest podstawową jednostką lokalnego samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Wszystkie osoby, które na stałe zamieszkują na obszarze gminy, z mocy ustawy o samorządzie gminnym, stanowią gminną wspólnotę samorządową i realizują swoje zbiorowe cele lokalne poprzez udział w referendum oraz poprzez swe organy.

Gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Podstawowym zadaniem gminy jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb jej mieszkańców. Gmina spełnia ten obowiązek przez swoje organy realizując zadania własne. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

• ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
• gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
• wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
• lokalnego transportu zbiorowego,
• ochrony zdrowia,
• pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
• gminnego budownictwa mieszkaniowego,
• edukacji publicznej,
• kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
• kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
• targowisk i hal targowych,
• zieleni gminnej i zadrzewień,
• cmentarzy gminnych,
• porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
• utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
• polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
• wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
• promocji gminy,
• współpracy z organizacjami pozarządowymi,
• współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać na podstawie porozumienia z organami tej administracji. Ponadto gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.

Organami gminy są:

• Rada Miasta - organ stanowiący i kontrolny,
• burmistrz miasta - organ wykonawczy.

Siedzibą organów gminy jest miasto Lędziny. Działalność organów gminy jest jawna. Jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje Rady Miasta i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów z sesji Rady Miasta i posiedzeń komisji Rady Miasta.

W gminie mogą być tworzone jednostki pomocnicze - osiedla, jednakże obecnie na terenie gminy miejskiej Lędziny nie zostały one utworzone. Gmina wykonuje swe zadania w formach przewidzianych w ustawie o samorządzie gminnym m.in. poprzez tworzenie gminnych jednostek organizacyjnych. W gminie miejskiej Lędziny funkcjonują następujące jednostki organizacyjne:

• Urząd Miasta,
• EKOREC,

• Miejska Biblioteka Publiczna,
• Miejski Ośrodek Kultury,
• Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej,
• Miejski Zespół Opieki Zdrowotnej,
• Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Partner,
• Targowisko Miejskie,
• Zespół Szkół,
• Gimnazjum nr 1 im. Janusza Korczaka,
• Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi nr 2 im. Gustawa Morcinka,
• Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 1 im. Karola Miarki,
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. J. Ch. Ruberga,
• Miejskie Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi nr 1,
• Miejskie Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi nr 2.

Gminie przysługuje prawo własności i inne prawa majątkowe - stanowią one mienie komunalne. Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do gminy oraz mienie gminnych osób prawnych. Mieniem komunalnym zarządzają organy gminy lub inne powołane przez nie podmioty. Mieniem pozostającym w zarządzie gminnych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej dysponują kierownicy tych jednostek na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez burmistrza.

Podstawy prawne określające zasady funkcjonowania gminy miejskiej Lędziny stanowią:

• ustawa z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. nr 142 poz. 1591 z późn. zm.),
• Statut Gminy Miejskiej Lędziny uchwalony na mocy uchwały nr LXVI/442/10 Rady Miasta Lędziny z dnia 2.09.2010.